ประเพณีว่าวอีสาน

ประเพณีว่าวอีสาน 'นอนดูดาว ดูว่าวกลางคืน' จังหวัดบุรีรัมย์

 

ประเพณีเล่นว่าว เป็นประเพณีการละเล่นที่มีมาแต่โบราณดึกดำบรรพ์ โดยอาศัยกระแสลมส่งโครงรูปเบาที่มี ขนาดและรูปร่างแตกต่างกันปิดด้วยกระดาษหรือผ้าให้ลอยขึ้นไปอยู่ในอวกาศ ผู้เล่นจะคอยสาว สายป่าน ดึงเข้ามาแล้วผ่อนออกไป เพื่อโต้ลมที่พัดเข้ามาปะทะมิให้สายป่านขึงตึงจนเกินไป

การเล่นว่าวทางภาคอีสานนั้น จะเป็นช่วงฤดูสั้นๆ ประมาณ 1-2 เดือนเท่านั้น ในช่วงเดือน พฤศจิกายนถึงเดือนธันวาคม เพราะช่วงนี้มีลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือพัดผ่าน หรือที่ชาวบ้าน เรียกว่า "ลมบน"”และต้องเล่นว่าวในยามค่ำคืน ช่วงเวลา ตั้งแต่ 5 โมงเย็นเรื่อยไปจนถึง สว่างประมาณ ตี 5 หรือ 6 โมงเช้า ลมว่าวก็จะหมดลง ว่าวก็ตกลงมา

ประเพณีการเล่นว่าวเป็น ประเพณีไทยภาคอีสาน โดยมากจะมีการเล่นที่แฝงไว้กับจุดมุ่งหมาย โดยเฉพาะเรื่อง การบวงสรวงหรือการเสี่ยงทาย จะเห็นว่าการเล่นว่าวของชาวอีสานมีความเชื่อมโยงกับเรื่อง ของความเชื่อกับการพยากรณ์ การเสี่ยงทายความอุดมสมบูรณ์ของพืชพันธ์ธัญญาหาร

ตามความเชื่อของชาวบุรีรัมย์ และคนอีสาน ช่วงเก็บเกี่ยวข้าวจะปล่อยว่าวขึ้นบนท้องฟ้า เป็นการเสี่ยงทายตามขนบธรรมเนียมประเพณี ปีใดว่าวแอกขึ้นสูงมีเสียงดังจะชี้ได้ว่าปีนั้น ข้าวปลา พืชพันธ์ธัญญาหารของเกษตรกรจะมีความอุดมสมบูรณ์ หลังฤดูเก็บเกี่ยวเกษตรกรก็จะตัดสายว่าวของตน ปล่อยให้ล่องลอยไปตามสายลม ถือได้ว่าเป็นการตัดเวรตัดกรรมของเกษตรกรเองด้วย ปีนี้อำเภอห้วยราช จ.บุรีรัมย์ จัดอย่างยิ่งใหญ่เพราะงานว่าวปีนี้ทางอำเภอจัดงานกาชาดร่วมกับงานว่าวเป็นปีแรก ซึ่งได้นำผลิตภัณฑ์ของชาวบ้านและอำเภอต่าง ๆ ในจังหวัดบุรีรัมย์ร่วมออกงานงานกาชาดจะเริ่มตั้งแต่วันที่  7 ธันวาคม

ภายในงานจะจำหน่ายมัจฉากาชาดและการแสดงของมดน้อยกันตรึมร็อกและกันตรึมส่องแสงรุ่งเรืองชัย นอกจากนั้นยังมีการประกวดร้องเพลงลูกทุ่ง ประกวดธิดากาชาด หนูน้อยกาชาด ร้านนิทรรศการ ร้านโอทอปของชาวบ้านจาก 8 ตำบลของอำเภอห้วยราชและจากอำเภอต่าง ๆ อาทิ ผ้าไหม เครื่องจักสาน ฯลฯ

งานประเพณีมหกรรมว่าวอีสานบุรีรัมย์ มีการจัดกิจกรรมการแข่งขันว่าวแอกโบราณ ว่าวแอกพัฒนา ว่าวแอกยักษ์ ว่าวประดิษฐ์เยาวชน ว่าวสวยงาม ว่าวแอกเยาวชน รวมทั้งการแข่งขันแกว่งแอก และชมการละเล่นศิลปะพื้นบ้านสะท้อนถึงวิถีชีวิตของชนสี่เผ่า ลาว เขมร ส่วยและโคราช ที่อาศัยอยู่ในพื้นที่จังหวัดบุรีรัมย์มาช้านาน นอกจากนั้น ยังจัดให้มีขบวนแห่และประกวดธิดาว่าว จากทุกอำเภอ กิ่งอำเภอ รวมถึงการจัดแสดงและจำหน่ายสินค้าหนึ่งตำบล หนึ่งผลิตภัณฑ์จากทุกอำเภอและกิ่งอำเภอ ส่วนในภาคกลางคืนเชิญชมมหรสพสมโภช การแสดงดนตรี การละเล่นพื้นบ้านอีกมากมาย